وقت نیوز - شهر خامنه زادگاه پدر رهبر معظم انقلاب و شهر علما و ادبا در 75 کیلومتری غرب تبریز و در پنج کیلومتری غرب شبستر و در دامنه رشته کوه میشو در حوزه دریاچه ارومیه واقع است.
خامنه زادگاه آیت الله حاج سید جواد خامنه ای پدر رهبر معظم انقلاب اسلامی ایران حضرت آیت الله خامنه ای و شیخ محمدخیابانی از مجاهدین نهضت مشروطه ایران در دامنه خوش آب و هوا و مصفای کوه میشو با طبیعیت زیبا و دل انگیز واقع است .
علاوه پدر رهبر انقلاب این شهر زادگاه بسیاری از علما و ادبا و مبارزان انقلابی ااز جمله میرزا فتحعلی آخوند زاده فیلسوف و متفکر و رمان نویس، میرزا جعفر خامنه ای شاعر نو پرداز و گرانقدر صدر مشروطیت، امام جمعه شیخ عبد الصمد خامنه ای عالم شاعر و ادیب، میرزا حسین مجتهد جامع الشرایط ، حسین خان میر پنجه سردار توپخانه ارونقی و فاتح کلات نادری عاشیق علی اکبر و محمد مبارز علیزاده شاعر و مترجم ،عبدالکریم منظوری خامنه شاعر و روزنامه نگار حاج اسدالله معرفت خامنه بنیانگذاردومین مدرسه نوین ایران (مدرسه های مجانی معرفت) پرفسور فریدون بابائی متخصص بیماری ها ی سرطانی است.این شهر در گذشته های نه چندان دور قطب تولید پارچه و پشم و مرکز تجاری منطقه بوده و بازارهای هفتگی و بازارهای کاروانها در آن برقرار میشده است.
هم اکنون نیز در روزهای پنجشنبه بازار هفتگی در شهر خامنه برپا می شود که بسیاری از مردم خود شهر خامنه و مردم شهرها و روستاهای اطراف، مایحتاج هفتگی خود را از این بازار تهیه می کند.
خامنه که نام قدیم آن " خومنا " بوده در دوره صفویان و قاجاریان از شهرهای مهم منطقهٔ ارونق به شمار می آمد و در میان شهرهای آذربایجان از شهرت و از جایگاه ویژهای برخوردار بوده است.
مدرسهٔ معرفت (نثار) نخستین مدرسهٔ منطقهٔ شبستر بوده که پیش از پیروزی انقلاب مشروطه و در سال ۱۲۷۸ هجری در این شهر بنا شدهاست.حمام تاریخی، درخت چنار کهنسال، قلعهٔ هراتی، مساجد تاریخی (متعلق به سدههای پنجم و ششم هجری) و مسجد میرپنج (متعلق به دورهٔ قاجاریان) از مهمترین بناهای تاریخی این شهر است .
همچنین در سال ۱۳۸۶ خورشیدی در محل حمام تاریخی خامنه، موزهٔ هدایای این شهر تأسیس شد.براساس نوشته های کتاب وقفنامه رشیدی که به دستور وزیر با کفایت غازان خان نگاشته شده است و هم اینک در کتابخانه مرکزی تبریز نگهداری می شود چند نام برای شهر خامنه ذکر شده است که در ذیل به آنها اشاره می شوددر صفحه ۳۶۳ نام ((دیده کده)) در تعیین محدوده شرقی قریه کوزه کنان برای شهر خامنه ذکر شده است و این نام یعنی دیده کده قدیمی ترین نامی است که از متون تاریخی برای شهر خامنه بدست آمده است همچنین در صفحه ۳۷۶ وقف نامه رشیدی نام (( غیاث آباد )) در تعیین محدوده جنوبی قریه دارایان برای شهر خامنه ذکر شده است .به استناد کتب مربوط به دوران صفویه که محل وفات اولین وزیر شاه اسماعیل ( امیر نجم الدین رشتی ) را در شهر خامنه ذکر کرده اند این نام یعنی ((خامنه)) آخرین نامی است که تا به امروز برای شهر خامنه مورد استفاده قرار گرفته است.برابر اسناد موجود در موزه هدایای خامنه در سال ۱۳۱۲ شمسی قصبه خامنه توسط اهالی شهر به مبلغ یازده هزار تومان از نظام دوله رفیعی که خود را مالک خامنه می دانست خریداری و در سال ۱۳۱۵ به شهر تبدیل شد و در سال ۱۳۳۷ به اتحادیه شهرداری های کشور پیوست.اقلیم حاکم برشهر اقلیم خشک ، سرد ، نیمه خشک ، سرد است .
دامنه پر شیب شمالی آن دارای اقلیم ارتفاعات فوقانی است و دشت ها و شوره زارهای کم ارتفاع حاشیه دریاچه ارومیه نیز اقلیم خشک ، سرد حکم فرما است لذا به این ترتیب تمام شهر تحت این اقلیم قرار دارد مقدار بارش سالانه ۲۷۶ میلی متر تا ۴۰۰ میلی متر در ارتفاعات متغیر است میانگین دمای سالانه از ۱۲ درجه در مناطق جنوبی تا ۶/۳ درجه درب الای ارتفاعات میشو در تغییر است.
استحصال آب از قنات جهت مصارف مختلف از شیوه های قدیمی رایج و غالب بهره برداری از منابع آب زیر زمینی منطقه به شمار رفته و در گذشته بیش از ۵۰۰ رشته قنات در سطح شهرستان شبستر جهت آبیاری باغات و مزارع و شرب مورد استفاده قرار می گرفته اما در حال حاضر این تعداد به دلیل رواج شیوه های جدید بهره برداری از منابع آب زیر زمینی به وسیله چاه های عمیق که در قسمت جنوبی منطقه و در حاشیه دریاچه ارومیه در شهر ها صورت می گیرد به کمتر از ۲۰۰ رشته قنات در سطح شهرستان تقلیل یافته و سهم شهر خامنه در تعداد قناتین موجود ۱۶ رشته می باشد لازم به ذکر است از چند صد سال قبل آب شرب خامنه با سبک به خصوصی از یکی از این قنات ها لوله کشی شده و اهالی شهر از آب مشروب و پاکیزه که توسط لوله های سفالی به خانه های آنها منتقل می شده استفاده می کردند چاه های عمیق با ۶۰۰ حلقه در سطح شهرستان و برداشت شدید آب در بعضی نواحی در خشکیدن قنوات نقش اساسی دارد.
وجه تسمیه شهر خامنه برابر اظهارات ریش سفیدان ، از زمان حکومت صفویه که مردم آن به شغل تولید متقال مشغول بوده اند به معنای آذری کلمه متقال بر می گردد.ترکیب اصلی اولیه پارچه را که به نام (خامه) مشهور بود ، رفته رفته پس از گذشت ایام به نام خامنه تبدیل گردیده است این وجه نشانگر این مطلب می باشد که خامنه از زمانهای دور قطب صنعتی در منطقه محسوب می گردید.زمانی که از کارخانجات پارچه بافی و رنگ رزی خبری نبود پارچه بافی در خامنه متداول و پارچه های دست بافت خامنه در شهر کوزه کنان با چاپ به چیت مخصوصی تبدیل و به خارج صادر می شد .در مسیر حرکت از شبستر به سمت ارومیه و درمسیر قدیم جاده ابریشم پس از گذشت مسافت پنج کیلومتر درقسمت شمالی جاده به سه راه خامنه می رسیم که با تابلوی به شهر ولایت خوش آمدید رو به رو می شویم بلوار ۳۵ متری حضرت آیت الله خامنه ای با طول دو کیلومتری با درخت کاری و فضای سبز مناسب ما را به طرف شهر راهنمایی می کند.
586
م / شبستر نیوز