وقت - بعد از تشکیل ستاد احیاء دریاچه ارومیه از دو سال پیش به عنوان راهکاری ستادی برای نجات دریاچه ارومیه به عنوان بزرگترین پهنه آبی در آستانه خشکی در کشور هر از چند وقتی طرحی برای نجات این دریاچه در آستانه مرگ از زبان نمایندگان، مسئولان و دبیر ستاد احیاء دریاچه مطرح می شود.
به گزارش وقت ، احیای دریاچه ارومیه یکی از اولین طرحهای تصویبی یازدهم بود که با تشکیل ستاد احیای دریاچه ارومیه همزمان با شروع بهکار دولت دکتر روحانی فعالیت خود را آغاز کرد. هم اکنون این دریاچه در خطر خشک شدن کامل قرار دارد و طی ۱۳ سال گذشته شش متر کاهش سطح داشته و تا مرداد ماه سال جاری بیش از ۸۵ درصد از آب آن خشک شده است.این علی رغم هشدارها و پیش بینی های تلخ و ناگواریست که برای روزهای بعد از خشکی این دریاچه مطرح شده است. با نگاهی به اخبار مرتبط با کلیدواژه دریاچه ارومیه متوجه می شویم. با وجود مطرح شدن حرف های رنگارنگ و طرح های متنوع، پیشرفت چندانی در اجرایی شدن این طرح ها به چشم نمی خورد.همایش ها و کنفرانس های مختلفی با موضوع آب درکشور برگزار می شود و سرفصل این نشست ها همگی تاکید بر لزوم مدیریت صحیح آب و نجات عرصه های آبی کشور است. چه در این نشست ها مدیران اجرایی و مسوولان مرتبط با احیاء دریاچه هم به ایراد سخن می پردازند و نوعی هم زبانی محتوایی در این سخنان به چشم می خورد.به گفته عیسی کلانتری دبیر ستاد احیاء دریاچه ارومیه، عملیات اجرایی احیای دریاچه از زمستان گذشته آغاز شده است و در سه ماهه پایانی سال گذشته حدود ۴۵۰ میلیارد تومان برای دریاچه هزینه شده، همچنین برای امسال حدود ۱۹۵۰ میلیارد تومان اعتبار تصویب شده است.هشت ماه است که عملیات اجرایی احیای دریاچه آغاز شده است و تقریبا در همه بخشها با توجه به مصوبه دولت که شامل راهکارهای ۲۶ گانه است، عملیات اجرایی به شکل موازی آغاز شده است. اگر چه انتقال 600 میلیون متر مکعب آب از زاب به دریاچه ارومیه تا 98، اعطای کمکهای بلاعوض به کشاورزان برای استفاده از آبیاری قطرهای و لایروبیها در 65 کیلومتر از 80 کیلومتر کانالهای منتهی به دریاچه ارومیه ازجمله اقدام هایی است که تحت مدیریت ستاد احیاء شروع شده است ولی کاهش 7 سانتی متری سطح این دریاچه در آستانه احتزار گزارش ناگواری است که امید ها را برای نجات نگین فیروزه ای سابق کشور با بیم ها گره می زند.با وجود تصویب بودجه ای نسبتا در خور توجه برای پروژه نجات دریاچه ارومیه، بعضا موانعی در برابر اجرای این طرح ها مشاهده می شود که نشان از نوعی نگاه غیرکارشناسانه و عدم اراده کافی در پاره از بخش ها دارد.احیای دریاچه ارومیه در برنامه مسئولین استانی جایگاهی ندارد. این گفته دبیر ستاد احیاء دریاچه ارومیه است که ماه گذشته در تبریز ایراد شده است. وی با انتقاد تند از مسئولان اجرایی استان ها خبر از عدم همکاری مسوولان محلی برای همکاری با ستاد خبر داده و گفت بود: احیای دریاچه ارومیه در برنامه مسئولین استانی جایگاهی ندارد، مدیران استانی فکر می کنند ستاد احیا منبعی برای تامین کسری بودجه دیگر بخش های آن هاست.عیسی کلانتری عنوان کرده بود: مگر از دولت برای احیای دریاچه ارومیه چه می خواهیم؟ پول هست، اختیارات کامل هست، اما من بی عرضه به اتفاق یک مشت مدیر بی کفایت که اصلاً برنامه ای به نام احیای دریاچه ارومیه را قبول ندارند، این وضع را پدید آورده ایم. همین وزارت نیرو که باید در ماه شهریور 100 میلیون متر مکعب از سد بوکان را به دریاچه ارومیه سرازیر می کرد، هنوز دارد مقاومت می کند؛ چرا؟ جالب هست که حجم آب پشت سد هم اکنون 360 میلیون متر مکعب است و سال گذشته این مقدار 80 میلیون متر مکعب بوده و با همان مقدار امورات منطقه حل شده، اما با این حال هنوز هم مسئولان وزارت نیرو از رهاسازی آب پشت سد به دریاچه جلوگیری می کنند. ظاهراً کسانی در منطقه تصمیم ساز هستند و احتمالا به دولت احمدی نژاد متصل هستند و نمی خواهند دریاچه ارومیه احیا شود.تخلف تخلف است چه فرقی دارد؟کلانتری گفته چطور ممکن است مدیری در برابر مصوبات ستاد ملی احیای دریاچه ارومیه مقاومت و سرپیچی کند؟ چرا سهم دریاچه را نمی دهند؟ چرا کارشکنی می کنند؟ ظاهراً در برنامه مدیران منطقه احیای دریاچه ارومیه جایگاهی ندارد. 20 میلیون متر مکعب برای پایاب سد بوکان کافی است، چرا سهم دریاچه را نمی دهند؟ چرا با دزدان آب برخورد نمی شود؟ چرا با کسانی که به صورت غیر مجاز از آجی چای آب برداشت می کنند برخورد نمی شود؟ چرا دادگستری استان سکوت کرده و با این تخلفات برخورد نمی کند؟ من آذربایجان را و ایران را بیشتر از خودم دوست دارم؛ من حق ندارم خیانت کنم؛ من حق ندارم اهمال کاری کنم. که چه شود گفته شود فلانی گذران زندگی اش با آب غیر مجاز است و نباید با او برخورد کنیم؟ تخلف تخلف است چه فرقی دارد؟ تصمیم گیری با ستاد اجرا با دستگاه هاآنچه مسلم به نظر می آید این است که طرح ها و برنامه های ستاد احیاء صرفا رویکرد تصمیم گیری و مشاوره ای دارد و کارهای اجرایی بر عهده سایر نهاد هاست. حتی نمایندگان صاحب نفوذ در حوزه انتخابی مناطق آذربایجان باید تمام انرژی و هم و غم خود را برای نجات دریاچه در راستای مدیریت یکپارچه در ستا احیا تنظیم کنند.قاضی پور نماینده ارومیه در مجلس شورای اسلامی در گفتگو با یک نشریه محلی می گوید: آمدند «طرح نکاشت» (طرحی برای عدم کاشت محصولات کشاورزی در حوزه آبریز دریاچه اورمیه) مطرح کردند، اما من گفتم باید از روی جنازه من رد شوید ما با اصلاح کاشت موافق هستیم، اما با عدم کاشت شدیدا مخالف هستیم.با این وجود وضعیت دریاچه ارومیه به اندازه ای وخیم است که در صورت خشکی کامل این دریاچه امکان زیست برای ساحل نشینان این دریاچه به طور کامل سلب خواهد شد.مقاومت در برابر رهاسازی آب سدها کلانتری همچنین در همایش شوراهای اسلامی شهر و روستای حوضه آبریز دریاچه ارومیه که چندی پیش در تبریز برگزار شدبا انتقاد از برخی از رفتارهای مدیران وزارت نیرو می گوید: با وجود اینکه مجوزهای لازم در خصوص رهاسازی ۱۰۰ میلیون متر مکعب آب از سد بوکان صادر شده است متاسفانه برخی از مدیران امروز در امر تصمیم سازی جلوی کار را میگیرند. وزارت نیرو در برابر رهاسازی آب از سد بوکان مقاومت میکندوی یادآور می شود: حق آبه دریاچه ارومیه باید به آن برگرداده شود اما متاسفانه امروز مدیرکل محیط زیست آذربایجانشرقی تلاش کافی در خصوص بازگرداندن این حق آبه را ندارد.با وجود اینکه طرح های سابق مرتبط با احیای دریاچه ارومیه هر کدام با موانعی مواجه است و از سرعت قابل قبولی برخوردار نیست، هر روز طرحی جدید در رابطه با این دریاچه در رسانه ها مطرح می شود.آب در برابر نفت و گازعضو کمیسیون صنایع و نماینده مردم شبستر در مجلس شورای اسلامی با مطرح کردن انتقال آب از گرجستان و ارمنستان گفت: اساتید دانشگاهی مطالعات لازم را برای انتقال آب از کشورهای گرجستان و ارمنستان به دریاچه ارومیه انجام دادهاند.علی علیلو افزود: قرار است ۶۰ مترمکعب آب در هرثانیه وارد کشورمان شده و به دریاچه ارومیه منتقل شود، درعوض کشور ما نیز به گرجستان نفت و گاز نه به صورت خام بلکه با ارزش افزوده میدهد.وی سپس ادامه داد: آبرسانی به دریاچه ارومیه باتوجه به بحران آب موجود در کشور از طریق گرجستان و ارمنستان قابل قبول و توجیهپذیر است.علیلو با اشاره به اینکه این آبرسانی از سرچشمه کرا و دریاچه سوان در کشورهای گرجستان و ارمنستان انجام میشود، ابراز داشت: این آبرسانی با سه ایستگاه پمپاژ که هر سه ایستگاه قرار دارند انجام میشود.وی با بیان اینکه دریاچه سوان در ۶۰ کیلومتری شمالشرقی ایروان پایتخت ارمنستان قرار دارد، گفت: سطح آب دریاچه ارومیه در سالهای اخیر بهدلیل گرم شدن هوا، کاهش بارندگیها و افزایش مصرف آب به مقدار قابل توجهی پایین آمده و باید برای احیای دریاچه درنگ نکرد و برنامهها با سرعت پیش رود و به صورت اجرا شود.نماینده مردم شبستر در مجلس شورای اسلامی با تاکید براینکه انتقال آب از دریای خزر توجیهی ندارد، افزود: دریاچه ارومیه با اندک آب رود ارس و زاب احیا نخواهد شد پس نیاز است طرحهای دیگری همچون آبرسانی از کشورهای همسایه انجام شود.علیلو با تاکیدبر اینکه سرمایهگذار طرح انتقال آب از گرجستان و ارمنستان به دریاچه ارومیه مشخص شده، اظهار داشت: این طرح در دو سال بهصورت کامل اجرا میشود.انتقال آب از دریاچه وان ترکیه به ارومیهساعی دبیر ستاد بحران استان آذربایجان شرقی نیز با اشاره طرح انتقال آب از دریاچه وان ترکیه، گفت: با توجه به اینکه انتقال آب از خزر به دریاچه ارومیه هزینه بر و خیلی مشکل است چرا که دو دریاچه اختلاف سطح بسیار زیادی باهم دارند.وی از بررسی طرح انتقال آب از دریاچه وان ترکیه به ارومیه خبر داد و گفت: این طرح نیز در دانشگاه ارومیه توسط اساتید درحال بررسی است.نماینده ستاد احیای دریاچه ارومیه در آذربایجانشرقی با تاکید بر اینکه بررسی انتقال آب از دریاچه وان ترکیه برعهده آذربایجان غربی است، افزود: دریاچه وان ترکیه بزرگترین دریاچه این کشور است که در شرق ترکیه و در فاصله۱۶۰ کیلومتری دریاچه ارومیه قرار گرفته است.ساعی با اشاره به اینکه انتقال آب از دریاچه وان به آن سادهتر و کمهزینهتر است، گفت: دریاچه وان بیش از ۲۰۰ متر بالاتر از دریاچه ارومیه قرار گرفته و نیاز به پمپاژ آب پایینی دارد که در مقایسه با دریای خزر ارتفاع خیلی کمتری از دریاچه ارومیه دارد و خیلی بهتر و اقتصادیتر است. با توجه به سپری شدن دو سال از شروع به کار ستاد احیاء دریاچه ارومیه، و وجود موانعی ساختاری در مقابل تسریع در اجرای طرح ها، آزادسازی حق آبه دریاچه ارومیه از رودخانه هایی که در برابر آنها سد زده شده است، مقاومت برخی نمایندگان و مسوولان استانی در برابر طرح های مصوبه ستاد احیاء با وجود تخصیص اعتبارات قابل اعتنا به نظر می رسد نوعی سردگمی در بررسی، مطالعه و اجرایی کردن طرح های مرتبط با احیا دریاچه ارومیه به چشم می خورد. انتقال آب از جایی به جایی دیگر اصولا نوعی دستکاری در اکوسیستم محسوب می شود که محیط زیستی ها آن را به صلاح نمی دانند و گویا جذاب ترین و پرصدا ترین طرح هایی که برای نجات دریاچه ارومیه مطرح می شود همین طرح های انتقال آب است.
586
نصر