وقت نیوز - برای فهم و ترویج فرهنگ دین ، باید دست به دامن قرآن و اهل بیت صلوات الله علیهم اجمعین شد و از ولایت الهی فاصله نگرفت که هرقدر از ولایت فاصله گرفته شود، ضلالت و گمراهی بیشتری در پی خواهد داشت .
یکی از آسیب های جدی که فرهنگ و مسائل فرهنگی را تهدید می کند و فرهنگ را خدشه دار نو چهره ای زشت از آن ارائه می دهد ؛ تصدی این امور به دست افرادی است که آگاهی کامل به فرهنگ و حوزه آن ندارند.
در بسیاری از مسائل و صحنه ها آنچه از فرهنگ نیست به آن نسبت می دهند. و آنچه از فرهنگ است و به ذهن آنان نمی کنجد ، حذف می کنند و نادیده می گیرند و برخی را می پذیرند و ایمان می آورند و برخی را کافر می شوند :النساء : 150 إِنَّ الَّذينَ يَكْفُرُونَ بِاللَّهِ وَ رُسُلِهِ وَ يُريدُونَ أَنْ يُفَرِّقُوا بَيْنَ اللَّهِ وَ رُسُلِهِ وَ يَقُولُونَ نُؤْمِنُ بِبَعْضٍ وَ نَكْفُرُ بِبَعْضٍ وَ يُريدُونَ أَنْ يَتَّخِذُوا بَيْنَ ذلِكَ سَبيلاًهمانا آنان كه به الله و رسولانش كفرمی ورزند و می خواهند ميان الله و رسولانش جدايى افكنند و می گويند ايمان به بعضى آورديم و به بعضى كفر ورزيم و می خواهند كه ميان اين راهى پیشه کنند . این برخورد علل مختلفی دارد .فرهنگ در یک دید کلی به دو دسته تقسیم می شودالبقرة : 170 وَ إِذا قيلَ لَهُمُ اتَّبِعُوا ما أَنْزَلَ اللَّهُ قالُوا بَلْ نَتَّبِعُ ما أَلْفَيْنا عَلَيْهِ آباءَنا أَ وَ لَوْ كانَ آباؤُهُمْ لا يَعْقِلُونَ شَيْئاً وَ لا يَهْتَدُونَو هنگامى كه به آنها گفته شود: «از آنچه الله نازل كرده است، پيروى كنيد!» مىگويند: «نه، ما از آنچه پدران خود را بر آن يافتيم، پيروى مىنماييم.» آيا اگر پدران آنها، چيزى نمىفهميدند و هدايت نيافتند (باز از آنها پيروى خواهند كرد)و این دو دسته نمودی سه گانه و بیشتر می یابد که هر کدام مبنا و محتوا و هدف خود را دارد .فرهنگ ها براساس مبنا و محتوا و هدف از همدیگر بازشناخته می شوند . فرهنگ ها باب نظری و عملی دارند ، بدین جهت اهل و ابزار آنها ازهمدیگر فرق خواهند داشت .فرهنگ دین ، فرهنگ توحیدی ثقلینی است و ارزش ها و هنجارهای خود را دارد که از لسان وحی و وحیانیت و عقل مؤید به وحی اخذ می شود . محتوای آن الهی و هدف آن الهی می باشد جون1 - او مالک علی الاطلاق است :النور : 42 وَ لِلَّهِ مُلْكُ السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ وَ إِلَى اللَّهِ الْمَصيرُو ملک آسمانها و زمين براى الله است و بازگشت به سوى الله است .2 - تمام هستی مخلوق اوست :التغابن : 3 خَلَقَ السَّماواتِ وَ الْأَرْضَ بِالْحَقِّ وَ صَوَّرَكُمْ فَأَحْسَنَ صُوَرَكُمْ وَ إِلَيْهِ الْمَصيرُآفريد آسمانها و زمين را به حقّ و پيكر ساخت شما را پس نكو ساخت پيكرهاى شما را و بسوى او است بازگشت3 - حیات و مرگ به دست اوست و بازگشت نیز به سوی اوست :ق : 43 إِنَّا نَحْنُ نُحْيي وَ نُميتُ وَ إِلَيْنَا الْمَصيرُهمانا ما زنده كنيم و بميرانيم و بسوى ما است بازگشتاساس فرهنگ دین بر فطرت استوار است و فطرت بستر آن است :الروم : 30 فَأَقِمْ وَجْهَكَ لِلدِّينِ حَنيفاً فِطْرَتَ اللَّهِ الَّتي فَطَرَ النَّاسَ عَلَيْها لا تَبْديلَ لِخَلْقِ اللَّهِ ذلِكَ الدِّينُ الْقَيِّمُ وَ لكِنَّ أَكْثَرَ النَّاسِ لا يَعْلَمُونَپس راست كن روى خود را بسوى دين يكتاپرست آفرينش الله كه سرشت مردم را بر آن نيست دگرگونشدنى براى آفرينش الله اين است دين استوار و ليكن بيشتر مردم نمىدانندپس فرهنگ دین ، قدمتی به قدمت هستی انسان دارد . هر چه براساس فطرت سالم باشد. هست ها و نیست ها ، بایدها و نبایدها نفی و نهی بدی و ژشتی ها ، اثبات و امر به خوبی ها و نیکی ها ، همه در این فرهنگ جای دارند و محدود به زمان و مکان خاصی نیز نیستند و از قومی به قوم دیگر فرق نمی کند . در هیچ جای دنیا و هیچ زمانی ، عقل سلیم کشت و کشتار ، بی رحمی ، ظلم و خیانت را نمی پذیرد و به آن دعوت نکرده است و نخواهد کرد ؛ چه این ظلم در جوامع به اصطلاح متمدن و چه در جوامع به اصطلاح بدوی باشد ، عقل سلیم آن را تایید نمی کند . دین برای برقراری صلح و صفا در بین آحاد مردم و تشکیل جامعه به معنی حقیقی کلمه می کوشد و راه سعادت و بقاء را به او می نمایاند و در نیل به سعادت و جاودانگی ، تشویق ها کرده است و از هیچ کوششی دریغ نمی کند و ارسال رسل صلوات الله علیهم اجمعین نمود تا انسان به مسیر و مقصود حقیقی هدایت شود و به سهولت طی مسیر نماید و در این مسیر و هدایت به جنگ روی خوش نشان نمی دهد و به استقبال آن نمی رود .دین برخواست عقل سالم مهر تایید می زند و به ترویج وتشویق صلح می کوشد و به برقراری صلح و آرامش ترغیب می نماید برای مثال در بین مردمان جاهلی چهار ماه محرم الحرام ، رجب المرجب ، ذی القعده و ذی الحجة حرمت داشته است .البقرة : 217 يَسْئَلُونَكَ عَنِ الشَّهْرِ الْحَرامِ قِتالٍ فيهِ قُلْ قِتالٌ فيهِ كَبيرٌ وَ صَدٌّ عَنْ سَبيلِ اللَّهِ وَ كُفْرٌ بِهِ وَ الْمَسْجِدِ الْحَرامِ وَ إِخْراجُ أَهْلِهِ مِنْهُ أَكْبَرُ عِنْدَ اللَّهِ وَ الْفِتْنَةُ أَكْبَرُ مِنَ الْقَتْلِ وَ لا يَزالُونَ يُقاتِلُونَكُمْ حَتَّى يَرُدُّوكُمْ عَنْ دينِكُمْ إِنِ اسْتَطاعُوا وَ مَنْ يَرْتَدِدْ مِنْكُمْ عَنْ دينِهِ فَيَمُتْ وَ هُوَ كافِرٌ فَأُولئِكَ حَبِطَتْ أَعْمالُهُمْ فِي الدُّنْيا وَ الْآخِرَةِ وَ أُولئِكَ أَصْحابُ النَّارِ هُمْ فيها خالِدُونَاز تو، در باره جنگ كردن در ماه حرام، سؤال مىكنند بگو: «جنگ در آن، (گناهى) بزرگ است ولى جلوگيرى از راه خدا (و گرايش مردم به آيين حق) و كفر ورزيدن نسبت به او و هتك احترام مسجد الحرام، و اخراج ساكنان آن، نزد خداوند مهمتر از آن است و ايجاد فتنه، (و محيط نامساعد، كه مردم را به كفر، تشويق و از ايمان بازمىدارد) حتّى از قتل بالاتر است. و مشركان، پيوسته با شما مىجنگند، تا اگر بتوانند شما را از آيينتان برگردانند ولى كسى كه از آيينش برگردد، و در حال كفر بميرد، تمام اعمال نيك (گذشته) او، در دنيا و آخرت، بر باد مىرود و آنان اهل دوزخند و هميشه در آن خواهند بود.در این چهار ماه ، عرب جاهلی به جنگ و خونریزی دست نمی زد ، هر چند عداوت شدیدی هم داشته باشند ، شمشیر از نیام بر نمی گرفتند و به آرامش می کوشیدند ، دین این احترام را پاسداشت و به نهادینه شدن آن تأکید ورزیده است و به عنوان یک قاعده و اصل مسلم و جاودانه به جامعه معرفی کرد تا صلح و صفا و دوستی در بین انسان ها استمرار یابد .التوبة : 36 إِنَّ عِدَّةَ الشُّهُورِ عِنْدَ اللَّهِ اثْنا عَشَرَ شَهْراً في كِتابِ اللَّهِ يَوْمَ خَلَقَ السَّماواتِ وَ الْأَرْضَ مِنْها أَرْبَعَةٌ حُرُمٌ ذلِكَ الدِّينُ الْقَيِّمُ فَلا تَظْلِمُوا فيهِنَّ أَنْفُسَكُمْ وَ قاتِلُوا الْمُشْرِكينَ كَافَّةً كَما يُقاتِلُونَكُمْ كَافَّةً وَ اعْلَمُوا أَنَّ اللَّهَ مَعَ الْمُتَّقينَهمانا شماره ماهها نزد الله دوازده ماه است در كتاب الله از روزى كه آسمانها و زمين را آفريد از آنها چهار ماه حرام است اين آئين استوار است پس در آنها به خودتان ستم نكنيد و همگى با مشركان پيكار كنيد ،چنان كه با شما پيكار كنند و بدانيد كه الله با پرهيزكاران است .این به معنی آن نیست که دین در سایر ماه ها و ایام،جنگ را تجویز می کند. دین در هرجاکه فرصتی پیش آمده از آن استفاده کرده و به حفظ جان انسان تاکید می نماید و اهمیت حیات فرد و جامعه را از ضروری ترین ضروریات دانسته است و حیات فرد را به اندازه حیات انسان ها اهمیت بخشیده استالمائدة : 32 مِنْ أَجْلِ ذلِكَ كَتَبْنا عَلى بَني إِسْرائيلَ أَنَّهُ مَنْ قَتَلَ نَفْساً بِغَيْرِ نَفْسٍ أَوْ فَسادٍ فِي الْأَرْضِ فَكَأَنَّما قَتَلَ النَّاسَ جَميعاً وَ مَنْ أَحْياها فَكَأَنَّما أَحْيَا النَّاسَ جَميعاً وَ لَقَدْ جاءَتْهُمْ رُسُلُنا بِالْبَيِّناتِ ثُمَّ إِنَّ كَثيراً مِنْهُمْ بَعْدَ ذلِكَ فِي الْأَرْضِ لَمُسْرِفُونَبراى اين نوشتيم بر بنى اسرائيل كه هر كس بكشد تنى را نه در برابر تنى يا تبهكاريى در زمين مانند آن است كه بكُشد مردم را همگى و آن كس كه زنده سازدش گوئيا زنده ساخته است مردم را همگى و همانا بيامدشان فرستادگان ما به نشانيها سپس بسيارى از ايشانند پس از اين در زمين اسرافكنندگانتمام توصیه و احکام دین برای پایداری و استمرار آرامش و حفظ حیات انسان بناء گشته است ودر لسان وحی و وحیانی حضرات معصومین و ائمه اطهار علیهم السلام بیان شده است و به عناوین و فرصت های پیش آمده به آن تأکید شده است :امام علی بن ابی طالب علیهما السلام می فرمایند :وَ أَشْعِرْ قَلْبَكَ الرَّحْمَةَ لِلرَّعِيَّةِ وَ الْمَحَبَّةَ لَهُمْ وَ اللُّطْفَ بِهِمْ وَ لَا تَكُونَنَّ عَلَيْهِمْ سَبُعاً ضَارِياً تَغْتَنِمُ أَكْلَهُمْ فَإِنَّهُمْ صِنْفَانِ إِمَّا أَخٌ لَكَ فِي الدِّينِ وَ إِمَّا نَظِيرٌ لَكَ فِي الْخَلْقِ يَفْرُطُ مِنْهُمُ الزَّلَلُ وَ تَعْرِضُ لَهُمُ الْعِلَلُ وَ يُؤْتَى عَلَى أَيْدِيهِمْ فِي الْعَمْدِ وَ الْخَطَإِ فَأَعْطِهِمْ مِنْ عَفْوِكَ وَ صَفْحِكَ مِثْلِ الَّذِي تُحِبُّ وَ تَرْضَى أَنْ يُعْطِيَكَ اللَّهُ مِنْ عَفْوِهِ وَ صَفْحِه .سيد رضى،نهج البلاغة ،وفات: 406 ق،زبان: عربى،تعداد جلد: 1،ناشر: هجرت،چاپ: قم،چاپ: 1414 ق،چاپ: اول، ص427 - 428مهربانى با مردم را پوشش دل خويش قرار ده، و با همه دوست و مهربان باش. مبادا هرگز، چونان حيوان شكارى باشى كه خوردن آنان را غنيمت دانى، زيرا مردم دو دستهاند، دستهاى برادر دينى تو، و دسته ديگر همانند تو در آفرينش مىباشند. اگر گناهى از آنان سر مىزند يا علّتهايى بر آنان عارض مىشود، يا خواسته و ناخواسته، اشتباهى مرتكب مىگردند، آنان را ببخشاى و بر آنان آسان گير، آن گونه كه دوست دارى الله تو را ببخشايد و بر تو آسان گيرد .در این میان نباید دفاع و تبلور غیرت را با جنگ و آتش افروزی و تجاوز و توسعه طلبی و زیاده خواهی و زیاده خواری اشتباه گرفت . و یا حرمت این ماه ها را یک فرصت طلایی به دشمنان تلقی کرد . حرمت این به معنای دسته بسته بودن در مقابل دشمن و تجاوز او نیست و در صورت تجاوز و ایذاء و اذیت باید حرمت شکنان ماه های حرام را به حفظ حرمت مجاب ساخت وبه دفع تجاوز و ظلم پرداخت چون سکوت در مقابل ظلم و تجاوز اگر حرمت شکنی نباشد کمتر از آن نیست .البقرة : 194 الشَّهْرُ الْحَرامُ بِالشَّهْرِ الْحَرامِ وَ الْحُرُماتُ قِصاصٌ فَمَنِ اعْتَدى عَلَيْكُمْ فَاعْتَدُوا عَلَيْهِ بِمِثْلِ مَا اعْتَدى عَلَيْكُمْ وَ اتَّقُوا اللَّهَ وَ اعْلَمُوا أَنَّ اللَّهَ مَعَ الْمُتَّقينَماهِ حرام، در برابر ماهِ حرام! (اگر دشمنان، احترام آن را شكستند، و در آن با شما جنگيدند، شما نيز حق داريد مقابله به مثل كنيد.) و تمام حرامها، (قابلِ) قصاص است. و (به طور كلّى) هر كس به شما تجاوز كرد، همانند آن بر او تعدّى كنيد! و تقوای الهی داشته باشید (و زياده روى ننماييد)! و بدانيد که الله با پرهيزكاران است !بنابراین برای فهم و ترویج فرهنگ دین ، باید دست به دامن قرآن و اهل بیت صلوات الله علیهم اجمعین شد و از ولایت الهی فاصله نگرفت که هرقدر از ولایت فاصله گرفته شود، ضلالت و گمراهی بیشتری در پی خواهد داشت .از : کمال بارعی
586