به گزارش خبرنگار اقتصادی وقت نیوز ، به نقل از تسنیم، این دسته از کارگران که درآمد روزانه شان بستگی به شرایط آب و هوا ، زور بازو و نظر صاحبان کار دارد به اصطلاح "کارگران فصلی" نامیده می شوند آنها هر صبح با این نگرانی از بستر برمی خیزند که مبادا امروز کاری پیدا نکنند. بیشتر این کارگران در قسمتهای ساختمانی مشغول فعالیت هستند که معمولاً تنها 6تا 7 ماه سال برای کار کردن فرصت دارند. این کارگران که بدنه اصلی ساخت و ساز مسکن را تشکیل می دهند، همواره برای امنیت شغلی خود ابراز نگرانی دارند. مسؤولان هیج شغل جایگزینی را برای آنها پیش بینی نکرده و همواره آنها در زمان رکود کار برای تامین معیشت خانواده به حال خود رها می شوند.
*نه مزد خوبی داریم نه بیمه
نه مزد خوبی داریم نه بیمه ، از پاداش و عیدی هم که خبری نیست ، اگر بلایی سرمان بیاید معلوم نیست سرنوشت همسر و فرزندمان می شود. روی داربست رفتن و کار کردن در بلندی آسان نیست ، اما کارگران فصلی چاره ای جز این ندارند که با وجود همه سختی ها تن به کاری بدهند تا بتوانند امرار معاش کنند. اینها صحبتهای عباس یکی از کارگران فصلی است که از مشهد به تهران مهاجرت کرده است.
وی درباره حوادث ناشی از کار برای کارگران فصلی می گوید:حوادث ناشی از کار برای کارگران فصلی و ساختمانی بسیار بیشتر اتفاق میافتد و حضور بازرسان در این بخشها میتواند مانع وقوع حوادثی نظیر قطع عضو و یا فوت کارگران شود که متاسفانه نظارتی وجود ندارد. عباس که نبش چهار راه امام خمینی کنار دیوار ایستاده و چشم به رفت و آمد ماشینها دوخته است. با ابزار نارضایتی از شغلش میگوید: معمولاً در طول هفته سه روز بیشتر کار ندارم، اگر شانس با من یار باشد گاهی بعضی کارها بیشتر از دو یا سه روز طول میکشد. این کارگر فصلی ادامه میدهد: کارگران افغانی با حقوق پایین تن به کار میدهند و بیشتر مردم هم به سراغ آنها میروند، شغل ما به صورتی است که نمیتوانیم روی در آمد روزانه آن حساب باز کنیم. وی با اشاره به اینکه نه بیمه هستیم نه تضمینی برای شغلمان وجود دارد اظهار می کند: هفته آخر سال گذشته پای یکی از دوستانم در محیط کار شکست، صاحب کار فقط هزینه گچ گرفتن پایش را داد، این در حالی است که او در حال حاضر با داشتن 3فرزند خانه نشین شده است و هیچ مقام مسئولی به فکر کارگران فصلی نیست و پشتوانهای برای ما وجود ندارد. همانند صحبت های عباس از زبان کارگران فصلی دیگر شنیده می شود، این در حالیست که بارها از زبان مسئولان طرح ساماندهی کارگران فصلی را شنیدیم اما تنها در حد صحبت باقی ماند. بی مسئولیتی برخی نهادها باعث تعویق اجرای این طرح تا کنون شده است.اما در این میان انتظار می رود بر اساس قانون وزارت تعاون، کار و امور اجتماعی به عنوان متولی امر اشتغال با جدیت این مشکل را دنبال و طبق بند الف ماده 96 قانون کار در خصوص گرفتن حق این کارگران اقدام کند. اگر ساماندهی کارگران فصلی در چارچوب طرح انجام شود، علاوه بر اینکه تبعات ناشی از بلاتکلیفی این نوع کارگران کاسته می شود، تکلیف شهرداری و نهاد های ذیربط در ساماندهی ناهنجاری ها و آسیب های اجتماعی در ارتباط با پدیده هایی مانند حضور کودکان یا دستفروشان مستقر در چهارراهها روشن خواهد شد. با این وجود موضوع کارگران فصلی و پیامدهای ناشی از آن همچون بسیاری از آسیب ها و ناهنجاری ها، سال ها در تهران بلاتکلیف مانده و رها شده است.
*پیشبینی جایگزینی برای اشتغال کارگران فصلی
فتح الله بیات، رییس اتحادیه کارگران قراردادی و پیمانی کشور در همین باره با تاکید بر ضرورت پیشبینی جایگزینی برای اشتغال کارگران فصلی بیان میکند: تنها راهی که کارگران فصلی میتوانند در صورت بیکاری از طریق آن امرار معاش کنند، ییلاق و قشلاق است زیرا در شرایط بیکاری از کمترین امکانات معیشتی و رفاهی برخوردار نیستند. بیات با تاکید بر اینکه کارگران فصلی معمولا 6 تا 7 ماه از سال را مشغول کارند ادامه می دهند: بیشتر این کارگران تلاش میکنند تا در این مدت درآمد قابل توجهی را کسب کنند تا از طریق آن در نیمه دوم سال امرار معاش کرده تا بتوانند در دوران بیکاری امرار معاش کنند. وی می گوید: کارگران مشاغل فصلی معمولاً در ماههای سرد سال و ماههای اولیه سال با بیکاری مواجه اند و ناگریزند در فصول سرد سال به امید یافتن شغل مناسب به مناطق گرمسیر حرکت کنند و در ماههای اولیه سال باید با صبوری منتظر آب شدن یخ مردم از تعطیلات نوروزی و شروع کار باشند. رییس اتحادیه کارگران قراردادی و پیمانی عنوان میکند: اکنون که بحث بررسی اصلاح لایحه قانون کار در مجلس شورای اسلامی به میان است انتظار می رود نمایندگان کارگران در مجلس با ارائه گزارش از مشکلات متعدد اعم از نداشتن بیمه، امنیت شغلی، جایگزینی شغلی در کمیسیون اجتماعی به دنبال حل مشکلات آنها باشند چرا که در شرایط تورم و گرانی اگر کارگری در طول سال به طور کامل سر کار باشد و حقوق کافی هم دریافت کند به سختی میتواند زندگی خود را بگذراند چه برسد به اینکه چند ماه از سال بیکار باشد.
*از بی شغلی تا بی قانونی محیط های کاری
بیکاری تنها بخشی از مشکلات کارگران فصلی است، حوادث ناشی از کار و نبود بیمه و عدم نظارت بازرس درباره امنیت کاری گلایه ای است که دل این دسته از کارگران را به درد آورده است. این کارگران حتی در زمان کارکردن هم در معرض خطرهای جدی هستند و در فصلهایی مانند سرما این مشکلات دو برابر می شود. حمید حاجی اسماعیلی، کارشناس حوزه کار درباره مشکلات مختلف کارگران فصلی می گوید: کارگران فصلی تحت پوشش هیچ قانونی نیستند و اگر کارفرما حقوق آنها را یک ماه یا چند ماه ندهد نمی توانند به هیچ مرجعی شکایت کنند که این مسأله بزرگترین نگرانی برای کارگران فصلی است. این کارشناس بازار کار بیان می کند: برقراری بیمه بیکاری برای کارگران فصلی ضرورتی است که باید از سوی متولیان امر به درستی دنبال شود. حاجی اسماعیلی با اشاره به مشکلات متعدد قراردادهای کار بیان می کند: روزمزد بودن قراردادهای شفاهی بین کارگر و کارفرما و نبود امنیت شغلی از دلایلی است که لزوم توجه به موضوع کارگران فصلی را بیش از پیش نمایان میکند.
*دستفروشی کارگران فصلی در بهار
برخی از کارگران فصلی در ایام زمستان و نیمی از پاییز و بهار برای امرار معاش به دستفروشی و مشاغل کاذب روی می آورند که همین امر نیز هزینه های زیادی را به جامعه و چرخه اقتصادی وارد می کند. افزایش روزانه بیکاران در کشور، یافتن شغل را به یکی از مباحث مهم در بسیاری از خانواده ها تبدیل کرده است، بالا بودن نرخ بیکاری در برخی از استان های کشور مشکل های فراوانی را ایجاد کرده است ، به طوری که برخی از جوانان به امید آنکه در شهرهای بزرگ بتوانند شغلی بیابند به ناچار مهاجرت می کنند . نبود امنیت شغلی موضوعی است که همواره نگرانی کارگران شاغل را دامن می زند، چرا که برخی از واحدهای اقتصادی به دلایل گوناگون در شرایط کنونی در معرض تعطیل هستند و کارگران آنها نسبت به از دست دادن شغل خود تهدید می شوند. حکایت باقر مانند عباس است، وی یکی دیگر از کارگران فصلی است که پشت چراغ قرمز توحید مشغول فروختن گل است. وی اظهار می کند کارگری را از بعد از سربازی شروع کرده و از همین طریق مخارج خود و خانوادهاش را تأمین میکند. باقر ادامه میدهد: معمولا از اولایل فصل زمستان تا نیمی از بهار و پاییز بیکار هستیم، از آنجا که 4فرزند دارم و با بیکاری زندگیام فلج می شود مجبورم در این ماههای سال دستفروشی کنم. وی که خانهای در حاشیه روستاهای مازندران دارد، میگوید: روزی دست خداست، اما زمستان و تابستان باید صبح ساعت شش بیاییم سر چهار راه تا شاید کاری پیدا بشود. خیلی از روزها هم کاری گیرمان نمیآید اما برای آنکه شرمنده زن و بچه نشویم مجبوریم با دست فروشی آدامس در پارکها و گل فروشی سرچهار راهها امورات خود را بگذاریم.
*نبود پایه سنوات دائم برای کارگران فصلی
بحث پرداخت دستمزد در رابطه کارگری و کارفرمایی معمولاً به این صورت است که بر اساس پذیرفتن قراداد اولیه کار از سوی کارگر، دستمزدی برای غیر فصل کار پرداخت نمی شود علاوه بر هنگام محاسبه سنوات خدمت تنها مجموع فصول کار به عنوان سابقه کار مفید کارگر ملاک عمل قرار می گیرد. به همین دلیل کارگران فصلی به دلیل افزایش هزینهها و تورم موجود و عدم بهرهمندی از مزایای بیمه و حقوق مکفی همواره خواهان اجرای طرح طبقهبندی مشاغل، رفع مشکلات سنواتی و افزایش دستمزد ماهانه هستند. باتوجه به اینکه امسال سال حماسه اقتصادی است و حماسه سازی یک شرط اساسی دارد، و آن همدلی و همیاری کسانی است که قرار است حماسه بسازند. شاید کارگران از جمله کارگران فصلی مهمترین عنصر برای خلق بخشی از این حماسه باشند. از این رو با توجه به اینکه مهره اصلی در تولید که بخش اعظمی از اقتصاد را به خود اختصاص داده است کارگران هستند، مسئولان میتوانند با حمایت از کارگران که در خط مقدم حماسه اقتصادی ایستاده اند برای پیشرفت اقتصاد تلاش کنند. بند الف ماده 96 قانون کار در خصوص گرفتن حق کارگران فصلی است، امید میرود در سال جاری نوع ارتباط کارگران فصلی با کارفرماها به اندازه ای از ضمانت قانونی برخوردار شود که اداره کار در صورت پایمال شدن حق و حقوق کارگران ،طبق بند این ماده قانونی اقدام کند. آنچه در حال حاضر مهم به نظر می رسد و باید به آن توجه جدی بشود، بالا بردن فرهنگ کار است که نبایستی تنها به یک وزارت خانه محدود شود، بلکه ترویج و گسترش فرهنگ کار نیازمند بسیج مجموعه دولت، دستگاه های اجرایی و نهادهای غیر دولتی و همچنین بسیج عمومی و مردمی است. بسیاری از کشورها بهدلیل ماهیت برخی از فعالیتها، با پدیدهای به نام کارگران فصلی مواجه هستند. برخی کارها بهمنظور دستیابی برای بهرهوری بالاتر در کنار نیروهای ثابت و دایم در مواقعی ضروری نیازمند کارگران موقت است، بنابراین اصل وجود کارگران فصلی میتواند قابل قبول باشد اما باید به گونه ای برنامه ریزی شود که آنها با مشکلات متعدد عدم امنیت شغلی و مسائل اقتصادی روبرو نشوند.
گزارش از پروانه حسین زاده
586
انتهای پیام/