وقت نیوز : همایش ملّی نکوداشت شاعر و غزلسرای پرآوازة ایران استاد نظمی به همت سازمان فرهنگ و هنر شهرداری تبریز آبان ماه امسال در تبریز برگزار می شود.
مقـدّمه
تبریز مهد فرهیختگان و شعرای بلندآوازه و اختران تابناک عرصة ادبیات است و پایتخت علم و ادب از روزگان گذشته تا امروز است ، از استاد شهریار شاعر پرآوازه تا نظمی تبریز و تا شمس ، شاعران بسیاری با غم ها و شادی های مردم درآمیخته ،شعر گفته و زندگی کرده و ماندگار شدند.
امـّا تکریم از استاد علی نظمی ادیب متخلّص به «ن ظمی تبریزی» در شرایط کنونی منطقه ای، بی شک از اهمیّت و اقدامی فراتر از بزرگداشت های معمول و مرسوم برخوردار است.
قرار است همایش ملّی نکوداشت این شاعر و غزلسرای پرآوازة ایران به همت سازمان فرهنگ و هنر شهرداری تبریز آبان ماه امسال دراین شهر برگزار شود.
دراین ارتباط خبرنگار سرویس فرهنگی وقت نیوز با محمّد تقی سبکدل پژوهشگر و نویسندة تبریزی و دبیـر علمی این همایش گفت وگویی انجام داده که در زیر می خوانید.
س : جناب آقای سبکدل با تشکّر ازجناب عالی به عنوان اولین سووال درباره انگیزه و کلید خوردن برگزاری همایش نکوداشت استاد نطمی بفرمایید؟
پس ازدیدار شهردار محترم تبریز با استاد نظمی و تأکید ایشان بر تجلیل و نکوداشت این استاد و شاعر فرزانة ایران و مساعدت جناب آقای علوی ریاست محترم سازمان فرهنگی هنری شهرداری، مقدّمات برگزاری مراسم نکوداشت فراهم گردید و بنده به عنوان دبیر علمی این همایش منصوب شدم . اعضای کمیتة علمی کنگره از میان اساتید و شعرای صاحب نام آذربایجان انتخاب و فعّالیت دبیرخانه با همفکری و همت عزیران اغاز شده و از شعرا و علاقمندان سراسر کشور درخواست شده مقالات و اشعار خود را به دبیرخانه ارسال نمایند.
س : درباره میهمانان ،اساتید مدعـو و نحو حضور شعر و علاقمندان دراین همایش وضیحاتی دهید؟
بـا توجّه به اینکه جناب استاد نظمی شاعر شناخته شده ای در سراسر ایران می باشند لذا سعی شده است بخاطر بالا بردن غنای علمی کنگره از اساتید و فرهیختگان برجسته و نام آشنای کشور به عنوان مهمان، میزبانی شود همچنین حضور عموم مردم در این همایش ملّی بلامانع خواهد بود.
س : از جایگاه و ویژگی شعر ، استاد نظمی بگویید؟
همانگونه که مطّلع هستید استاد نظمی شاعری غزلسراست و بیشتر از سبک شعری سعدی متأثّر شده است. بنده در کتاب فـروغ عمر (گزیدة غزلیات نظمی تبریزی) تا حدودی در مورد زبان شعری استاد، توضیحاتی ارائه نموده ام و در اینجا نیز تأکید می کنم که آنچه آن بزرگوار به گواهی انبوه اشعار درخشانش از آغاز فعّالیت ادبی خود چون عاشق صادق امامت و ولایت ظاهر شده و ابیات زیبا و تأثیرگذاری در ستایش خاندان عصمت و طهارت (ع) سروده است، عشق به پیامبر و خاندان پاکش در بیشتر سروده های مقاطع مختلف زندگی ادبی استاد موج می زند. آن جا که می گوید :
« نظمی»! کسی که شیوة او در سخنوری بـاشد مدیحـه گویی آل عبـا ، منـم
و با پیروزی انقلاب اسلامی، نظمی و شعرش حیاتی دوباره می یابد.و درعطمت و شکوه پیروزی شکوهمند انقلاب اسلامی این گونه می سرآید:
هـزاران نوجوان گلگون کفن شد ز ایـران کـهن تـا پـهلوی رفت
جوانان گـرچه بـا صد نـامـرادی به خون خفتند ، امّـا پهلوی رفت
به تـاریخ سقوطش گفت نظمی از ینجا سلطنت با پهلوی رفت 1357 ش
و درسوگ رحلت جانگداز پیـر جمکران (ره) می فرماید:
از جـهان رفت روح « روح الله» شیون از مـاهی است تا بر مـاه
او چو خورشید عـالـم آرا بـود سـایـه افـکنـده بــر عـبـاد الله
عـارفی ره شنـاس بـود و نبـود بـر سـر او خیـال رتبـه و جـاه
« نظمی» از فـوت نـاگهانی وی ســـوخـتــم ، لـا الـــه الاّ الله
در بعد دیگری از مرور دیوان نظمی این بیت در اذهان تداعی می شود که شاعر، قادر و مسلّط به الفاظ بوده و او دلباخته ای است که عشق ورزیده، رنج محرومیت را کشیده، زیبایی او را مست کرده و نظمی از جمله شاعرانی است که در برابر زیبایی، حسّاس و سریع التأثّر می باشد. او می تواند از کاهی کوهی بسازد چنانکه می فرماید:
بر نـالة « نظمی» چو سحر گوش نهادم آهسته شنیدم که دعاگوی کسی هست
س : به نظر شما نوآوری استاد نظمی در چه جنبه هایی است؟
استاد نظمی نوآوری های بسیاری دارد از جمله فنّ ماده تاریخ نویسی که تقریبا منسوخ شده بود، دوباره در شعر پارسی با تجلّی شعر نظمی جانی تازه به خود گرفت. اگر نگاهی گذرا به دیوان اشعار دو جلدی ایشان داشته باشیم، خوب درک می کنیم که چقدر عالمانه تاریخ وفات بسیاری از بزرگان ایران زمین را با بهره گیری از فنّ ماده تاریخ نویسی به رشتة نظم درآورده اند.
از دیگر نوآوری های شعری این استاد فرزانه، زیبا غـزل سرودن است. اکثر غزلسرایان معاصر او را استاد غزل بر شمرده اند. بسیاری از غزلهای شیوا و دل انگیز دیگران در برابر غزل نظمی از طنین می افتد چرا که تفسیر شیوائی زبان غنائی شعر نظمی کار دشواری است. غزلیات وی مانند بهار دل انگیز است و غزل از خامة وی همچون آب هایی است که از کهکشان جاری می شود. نظمی روانی و سادگی را به حدّ زبان جاری در غزل نشان می دهد و مثل خاقانی از زبان عـامّه دور نمی باشد. سخن او بدون هیچ مشکلی مفاهیم را به ذهن می رساند امّا جزالت ترکیب، پختگی بیان، وقار و زیبایی تعبیر، آن را ممتـاز می کند.
س : در مورد ارتباط شعری استاد نظمی با استاد شهریار چه توضیحی دارید؟
استاد نظمی از زمرة شاعرانی است که با استاد شهریار ارتباط بسیار نزدیکی داشته و از لحاظ شعری نیز چنانکه شهریار ملک سخن، عاشق و دلدادة حافظ بوده و همواره لسان الغیب را مراد خود می دانست، نظمی هم عاشق و شیفتة سعدی بوده. او در شعرش می گویـد:
« شهریار » و من شوریده شبی قرعه زدیم خواجه افتاد به او ، سعدی شیـراز به من
از جنبه ای دیگر استاد نظمی شعر بسیار پرمعنایی با عنوان « تاریخ وفات شهریار تبریزی» سروده که بنده به چند بیتی از آن اشاره می کنم:
ای دریغـا رفت ازین شهر و دیـار شـاعــر فحل الفحـول روزگـار
اوسـتـادی رفـت از مـلـک ادب کـز وفـاتش عـالمی شد سوگوار
گفت « نظمی » از پـی تـاریخ وی : ( شهر مـا اینک بود بی شهریـار )
1367 ش
س : از خاطراتی که با استاد نظمی در ذهن دارید برای ما بگویید؟
بـا توجّه به اینکه بنده یکی از شاگردان جناب نظمی در عالم ادبیات هستم و سال هاست که از محضر این شاعر متعهّد به انقلاب اسلامی کسب فیض می برم در طول مدّت آشنایی با این غزلسرای نامی، ایشان را مردی منزّه و پاکدامن و بیش از همه چیز، شیفتة جمال و زیبایی و مصاحبت و همدمی با یاران وفادار و شیرین گفتار یافتم که اصلا و ابدا مجال جولان افکار شیطانی و غرض آلود در دماغ خویش را نداده است. خاطرات زیادی از این شـاعر نام آور معاصر در یاد دارم از جمله سرودن شعر «ایـران» که آن بزرگوار از روی نجابت و به درخواست این حقیر قبول کردند و آن را سروده و آماده نمودند.شعر در توصیف ایران چنان در محافل ادبی، فرهنگی و... زبانزد خاص و عام گردید که بسیاری از دولتمردان وقت، استاد و شعرش را ستودند و این خاطره در میان دیگر خاطراتم با استاد بیشتر در ذهنم رسوخ کرده است.
س : به نظر شما سیمای اهل بیت (ع) در شعر استاد نظمی تا چه میزانی قابل درک است؟
نظر اینجانب در این مورد رجوع به دیوان قطور و دو جلدی جناب استاد است. اگر اشعار کلی استاد را مورد ارزیابی قرار دهیم بیشتر اشعار وی جنبة مذهبی، عرفانی و ولایی دارد چنانکه در شعر «شور حسین» چه زیبا می فرمایند:
در سـرم شور حسین و کـربلای او فتـاد هرکه از وی گفت، دل بر دست و پای او فتاد
برسر کوی حسین این روسیه را جا نبود چون سگش برخاست از جا، دل بجای او فتاد
یا در مقام و منزلت شهدای انقلاب فیروزمند اسلامی چنین قلم فرسائی می کند:
بـگـذر بـه کـربلای شهیـدان انقـلاب اشکی فشـان برای شهیدان انقلاب
همچون حسین راه شـهادت گزیده اند نــازم بـه رهنمـای شهیدان انقلاب
شهر «هویزه» با همه خاموشی اش بود گـویـای مـاجـرای شهیدان انقلاب
« نظمی » شکوه و شوکت این انقلاب را می خواهم از خدای شهیدان انقلاب
و اینکه در خطاب به امام خمینی (ره) چه زیبا بیان نموده است که:
غلام همّت آن رهبرم که نهضت او نهاده است بـه عـالم بنـای آزادی
به هر حال سیمای اهل بیت (ع) در شعر نظمی جایگاه خاص و ممتازی را به خود اختصاص داده است.
س : سهم و نقش سعدی را در خلاقیت شاعرانة استاد نظمی برای ما توضیح دهید؟
نظمی جزو شاعرانی است که از شعر سعدی و غزلگویی آن سخنگوی وجدان فارسی بیش از پیش متأثّر گردیده. با آن سخن و نقل قول استاد فرزانه ام زنده یاد دکتر محمود پدیده موافقم که فرمود: " شعر نظمی چنان ظریف و زیباست که گاهی اشعار سعدی را تداعی می کند و اگر کسی تخلّص نظمی را برگیرد بدون شک شعرش را به سعدی نسبت خواهد داد." اشعار نظمی بسیار ساده درعین حال تقلید ناپذیر است و همانند شعر سعدی سهل و ممتنع می باشد یعنی لغات و عبارات در اوج فصاحت ولی در کمال سادگی می باشند بطوری که در بدایت امر معلوم نمی شود که دارای چه ظرایف و صنایعی است. ضمنا نظمی نه تنها سعدی بلکه از دیگر شاعران نیز در سرودن اشعارش استقبال کرده است. شایان ذکر است که فارسی شعر سرودن نظمی، او را در شمار ترکانپارسیگوی قرار داده است.
س : در پایان اگر حرف خاصی دارید برای خوانندگان عزیز بفرمایید؟
بنده برای شما و همکاران پرتلاشتان آرزوی توفیق رزو افزون درحوزه خبر و رسانه را دارم. جا دارد از شاعر و محقّق گرانمایه جناب نظمی تبریزی بواسطة زحماتی که در برپایی این کنگرة ملّی داده شده تشکّر نمایم از شهردار تبریز آقای نوین، ریاست سازمان فرهنگی هنری شهرداری آقای سیّد علوی، دوست فاضل و بزرگوارم آقای داود هوشنگ همچنین فرزند برومند استاد و یادگار دوران دفاع مقدّس سردار پاسدار حاج جمشید نظمی و در آخر از منوچهر نظمی تبار پژوهشگر جوان و نوة استاد که در انجام کارهای اجرایی این کنگره، یار و مددکار این حقیر بوده اند کمال سپاسگزاری و قدردانی را دارم. اجر و پاداش این کار موکول به لطف و مرحمت پروردگار تبارک و تعالی است.
586
انتهای پیام/