وقت نیوز : یک محقّق و پژوهشگر ادبی در دانشگاه تبریز گفت: شعر مورد ادعای جواد محقّق،سرودة مفتون همدانی از شاعران سده چهاردهم هجری و معاصر استاد شهریار است.
محمّد طاهری خسروشاهی چهارشنبه در گفت و گویی با سرویس فرهنگی وقت نیوز ، با انتشار رونوشت صفحه ای از دیوان اشعار مفتون همدانی گفت: برخلاف آن چه آقای جواد محقق ادّعا کرده است، میان این شعر و سرودة مرحوم استاد شهریار، تفاوت های بنیادینی وجود دارد و هرگونه شائبه سرقت و انتحال از ساحت شهریار شعر ایران مبرّاست.
وی با بیان اینکه مباحث علمی جای مناقشات رسانه ای نیست خاطر نشان کرد: اگرچه بر اساس قرائن شعری، مرحوم استاد شهریار به استقبال این غزل رفته است، لکن این اقتباس ادبی، در برابر «استقبال بینظیر دلهای شیعیان و ایرانیان از سرودة شهریار» ارزشی برای مطرح شدن ندارد.
طاهری خسروشاهی گفت: برخی ابیات موجود در غزل مفتون همدانی نشان می دهد که مرحوم استاد شهریار این شعر را دیده است. البته هر کس اندک آشنایی با عالم شعر داشته باشد، در همان نگاه اوّل، متوجّه لطافت های موجود در شعر شهریار و تفاوت های بنیادین این دو شعر از حیث سبک شناسی و ذوق هنری می شود.
این محقق دانشگاه تبریز افزود: تکرار چند عبارت و اشتراک وزن و قافیه در این دو شعر، به هیچ وجه نشان های از «سرقت» و «انتحال» نیست. جایگاه بی نظیر ادبی استاد شهریار، از این قبیل اتهامات دور است و باید گفت شعر «همای رحمت» به درستی در تاریخ ادبیات ایران به نام مرحوم استاد شهریار ثبت شده است.
این پژوهشگر ادبی در اثبات ادعای خود مبنی بر وجود برخی اشتراکات لفظی در هر دو شعر و استقبال مرحوم شهریار از سرودة مفتون همدانی، به نقل شواهد ادبی این دو غزل پرداخت و گفت: برخی اصطلاحات و عبارات موجود در سرودة مفتون همدانی از باب استقبال ادبی، در شعر مرحوم استاد شهریار تکرار شده است:
مفتون: علی ای همای وحدت تو چه مظهری خدا را که خدا نمود زینت به تو تخت انّما را
شهریار: علی ای همای رحمت تو چه آیتی خدا را که به ماسوا فکندی همه سایه همـا را
مفتون: علی ای که داد احمد به کفت لوای حمدش که علم کند یدالله به دو عالم آن لوا را
شهریار: بـه جز از علی که آرد پسری ابوالعجایب که علم کند به عالم شهدای کربلا را
مفتون: چه سکندری سکندر ز تو خورد ریخت آبش چو به خضر واسپردی، سرِچشمة بقا را
شهریار: به خدا که در دو عالم اثر از فنا نماند چو علی گرفته باشد سر چشمة بقا را
مفتون: تو اگر ز کعبه بتها به زمین نمیفکندی به خدا کسی به عالم نشناختی خدا را
شهریار: دل اگر خداشناسی همه در رخ علی بین به علی شناختم من به خدا قسم خدا را
طاهری افزود: مقایسه این دو سروده نشان میدهد که شعر مفتون همدانی «طفلی نارس» بود که قریحة کم نظیر شهریار و قدرت ادبی بینظیر او، آن را به «جوانی برومند و بارور» تبدیل کرده است.
این پژوهشگر با اشاره به شرح حال مفتون گفت: مورخان،مفتون همدانی را انسانی آزاده،عرفان مشرب و پاکدل معرفی کرده اند.عشق به ساحت امام علی (ع)از اشعار او متجلی است؛ لکن مطالعه آثارش نشان می دهد که سروده های او دارای ضعف تالیف بسیار است؛ چنانچه مرحوم ابراهیم صفایی از مورخان ادبی و نزدیکان مفتون، سروده های او را "دارای اصطلاحات بسیار نامانوس"معرفی کرده است؛بنابراین مقایسه شعر او با اشعار شهریار به عنوان یکی از سرآمدان غزل فارسی،امری نادرست و اشتباه است.
وی با اشاره به مصاحبه روشنگرانه استاد جمشید علیزاده از شهریارشناسان ایران، با خبرگزاری نصر نیوزگفت: به راستی که غزل «همای رحمت»، آیینه دار تاریخ تشیّع در ایران است و نباید با طرح مجادلات غیرضروری، آن هم در روز بزرگداشت شهریار، دامن سلطان غزل ایران را به این قبیل مناقشات ناخوشآلوده کرد. مردم مسلمان و شیعه ایران، شهریار را به درستی با «همای رحمت» می شناسند و ایجاد تردید در اصالت این انتساب، گناهی نابخشودنی به این اعتقاد دینی است.
این محقق ادبی ادامه داد: از آقای جواد محقق که داعیه ادب دوستی دارند بعید است که تفاوت دو اصطلاح ادبی «استقبال» و «انتحال» را نداند. من چون در سخنرانی وی نبودهام، نمیتوانم قضات درستی درباره ادعای او داشته باشم؛ امّا اگر آنچه در خبرگزاریها به نقل از او آمده، درست باشد، بدون تردید سخنرانی او مصداق بارز «اتهام افکنی» و «تشویش اذهان عمومی» و مستوجب کیفر و پیگرد قانونی است.
طاهری با استقبال از پیشنهاد استاد جمشید علیزاده، به ضرورت تشکیل «بنیاد حفظ آثار استاد شهریار» اشاره کرد و گفت: شهریار در زمان حیات خود از سوی شاعران چپ گرا و کمونیست مورد هجوم بود. آنها شهریار را تهدید می کردند که نباید به عرصه شعرهای دینی و انقلابی وارد شود. اندکی بعد در اواخر حیات شهریار، جریان دیگری نیز به سروده های ترکی آذری او دست درازی کرد و با تغییر لهجه شعرها از «ترکی تبریزی» به «ترکی باکویی» یک دیوان جعلی به نام اشعار ترکی استاد شهریار منتشر کرد. حالا هم این دست از آستین دیگری بیرون آمده و کار را به جایی رسانیده که در اصالت انتساب معروفترین سرودة مذهبی شاعر، تشکیک کرده است.
وی افزود: حالا که از دودکش دستگاه های متولّی این کار به ویژه بنیاد موسوم به شهریار که ظاهراً زیر نظر فرهنگستان زبان فارسی اداره می گردد، دودی بلند نمی شود، تشکیل بنیاد حفظ آثار شهریار و اداره آن توسط نهادهای مردمی و غیر دولتی، امری ضروری است.
586
انتهای پیام/