وقت نیوز - تحلیل و مدل سازی تراکم ساختمانی (FAR) در محله های مسکونی با رویکرد توسعه پایدار با محله ای مطالعه موردی در محله های گلباد و میدان قطب شهر تبریز در قالب یک رساله دکتری در دانشگاه تبریز بررسی شد.
به گزارش روز شنبه وقت نیوز ، به نقل از روابط عمومی دانشگاه تبریز، فیروز جعفری، فارغ التحصیل دوره دکتری هدف اصلی این تحقیق را بررسی و ارزیابی تراکم ساختمانی (FAR) در محله های مسکونی به منظور دستیابی به الگوی مناسب برای افزایش تراکم در محلات بیان کرد، یادآور شد: در این راستا برای تهیه چارچوب نظری مکاتب شیکاگو، مدرنیسم، پست مدرن، فرهنگ گرا، توسعه پایدار و ... مورد بررسی قرار گرفت که با مطرح شدن پارادایم و مکتب توسعه پایدار، مهمترین چالش شهری، رابطه بین فرم شهری و توسعه پایدار آن بوده است.به گفته وی، در این مکتب ضمن انتقاد از فرم شهر پراکنده(Sprawl) بدلیل استفاده سیری ناپذیر از زمین، توسعه بدون وقفه، یکنواخت و ناپیوسته، تراکم پائین و وابستگی بر اتومبیل شخصی و ... بر توسعه فرم شهری فشرده(Compact) به عنوان یک استراتژی برای کاهش مشکلات شهری تاکید شده است و بر این اساس نیز تاکید بر این مؤلفه ها در بسیاری از الگوهای جدید توسعه نظیر؛ توسعه حمل و نقل گرا یا TOD ، واحدهای برنامه ریزی شده یا PUD، رشد هوشمند یا Smart Growth (و شهرسازی نوین یا New Urbanismنیز دیده می شود. این دانش آموخته دانشگاه تبریز با بیان اینکه در ایران افزایش تراکم در شهرها بعد از تاسیس وزارت آبادانی و مسکن در سال 1343و به دنبال آن در دستور قرار گرفتن تهیه طرحهای جامع و تفصیلی در شهرها آغاز شد، تصریح کرد: برای شهر تبریز، در طی نزدیک به 4 دهه گذشته علاوه بر طرح های بالادست توسعه از قبیل مجموعه شهری تبریز و ... دو طرح جامع و دو طرح تفصیلی تهیه شده است که بررسی ها نشان می دهد در هیچ یک از این طرح ها و ضوابط و مقررات مربوطه، توسعه پایدار و شاخص های مرتبط با آن مدنظر قرار نگرفته است. به گفته وی، با وجود تاکید توسعه پایدار بر فشرده سازی توسعه شهری، در طی 45 سال گذشته مساحت شهر بیش از 6/5 درصد افزایش یافته در حالی که نرخ رشد جمعیت 9/2 درصد بوده است و در طی 15 سال اخیر(1390-1375) نرخ رشد جمعیت شهر تبریز حدود 5/1 درصد بوده در حالی نرخ رشد مساحت شهر حدود 6 درصد را رقم خورده است که بر اثر گسترش شهر علاوه بر تخریب بیش از 1100 هکتار از فضای سبز شهری، بیش از 3700 هکتار زمین زراعی نیز در طی سالهای 1368 تا 1384 از بین رفته اند و این امر مغایر با اصول توسعه پایدار شهری می باشد.جعفری افزود: بررسی نتایج بدست آمده از پرسشنامه ها در قالب سنجش اثرات کیفیت شاخص های توسعه پایدار محله ایی در وضع موجود و همزمان با افزایش آن در محله های مورد مطالعه، نشان از تاثیر منفی افزایش تراکم بر بسیاری از شاخص های توسعه پایدار در سطح محله ها گذاشته است؛ هر چند سیاست افزایش تراکم در این محله ها بطور کامل انجام نشده، اما به نظر ساکنین محله ها، همین افزایش نیز تاثیر منفی را برروی بسیاری از شاخص های توسعه پایدار گذاشته است، بنابراین افزایش تراکم در محله های مسکونی منجر به افزایش ناپایداری در آنها شده و در صورتیکه به این منوال ادامه یابد ناپایداری ها را تشدید خواهد نمود.این محقق با بیان اینکه تحلیل وضعیت FAR براساس مدل LUI یا شدت استفاده از زمین و FSI در روش Spacemate نیز از دیگر بخش های تحقیق حاضر بوده است، تصریح کرد: در روش LUI برخی از مؤلفه های مهم در افزایش تراکم ساختمانی از قبیل فضای باز (OS)، فضای باز مفید (LS) و فضای تفریحی (RS) را به ازای هرفوت مربع از سطح زمین (LA) و همچنین تعداد حداقل پارکینگ برای ساکنین (OC) و تعداد پارکینگ کل برای هرواحد مسکونی (TC) آورده شده است که نتایج بدست آمده از این روش، نشان دهنده توسعه کمتر از اندازه کافی(under develop) در هر دو محله مورد مطالعه در عین افزایش ناپایداری در آنها می باشد، بنحوی که در بسیاری از مؤلفه های مهم دخیل در تراکم ساختمانی از قبیل فضای باز (OS)، فضای باز مفید (LS) و فضای تفریحی (RS) وتعداد پارکینگ کل برای هرواحد مسکونی (TC) کمبودهای عمده ایی در هر دو محله وجود دارد. به گفته وی، همچنین نتایج بدست آمده از روش Spacemate در محله های مورد مطالعه نیز، با توجه سطح محله ها و سطح اشغال و همچنین سطح کل طبقات، توسعه بصورت بلوکهای نواری فشرده و کم ارتفاع می باشد.همین گزارش حاکی است؛ راهنمایی و مشاوره این رساله را دکتر رسول قربانی و دکتر محمد رضا پورمحمدی از اساتید دانشگاه تبریز و داوری آن را دکتر احمد پوراحمد، عضو هیات علمی دانشگاه تهران و دکتر میرستار صدر موسوی و دکتر شهریور روستایی، اعضای هیات علمی دانشکده جغرافیا و برنامه ریزی دانشگاه تبریز بر عهده داشتند.
586