تحقیقات بسیاری در دانشگاه‌های داخل و خارج کشور در راستای بررسی عواملی که ممکن است با میزان اعتماد به رسانه در ارتباط باشند، صورت گرفته است.
در یکی از صدها تحقیق صورت گرفته در نهادهای علمی و دانشگاهی داخل کشور که منطبق با معیارهای علمی بوده است و با هم مخرج مشترک دارند، استاد محترم دکتر  «داوود نعمتی انارکی» عضو هیات علمی دانشگاه صداوسیما در چکیده تحقیق خود می گوید: مهمترین کارکرد رسانه ها که اعتبار رسانه را به همراه می آورد و افزایش اعتماد مخاطب را موجب می شود، کارکرد خبری آن هاست و اگر رسانه‌ها به عنوان واسطه‌ای صادق بین واقعیت ها و مردم عمل کنند، نزد مخاطب اعتبار کسب می‌کنند و مورد اعتماد خواهند بود. همچنین اگر رسانه ای پیام خودش را در قالب مورد پذیرش جامعه شکل دهد، مخاطب او را خواهد پذیرفت و برایش اعتبار قائل می شود.در بحث اعتماد به رسانه رعایت مولفه هایی چون ؛ دوری از تفاسیر یکسویه، پرداختن به رویدادها از زوایای مختلف، تغییر درنوع دروازه بانی، دوری از اغراق و تناقض‌گویی، پرهیز از انعکاس ابهام آمیز موضوعات، دوری از تحریف و سانسور ضروری است.
  در تحقیق صورت گرفته همچنین این نتیجه حاصل شده است که هر چقدر مخاطبان از عملکرد رسانه‌ای خشنود باشند، زمان بیشتری را برای توجه به اخبار در طی روزهای هفته، هزینه می کنند.
 توجه داریم؛ در عصر حاضر که رسانه ها برای بدست آوردن  مخاطب بیشتر به رقابت با یکدیگر پرداخته اند، مخاطبان امکان انتخاب پیدا کرده اند، مخاطب فعال است، و رسانه ها در این بین برای به دست آوردن مخاطبان بیشتر با هم به رقابت می پردازند.در چنین وضعیتی رسانه های جریان اصلی به عنوان نهادی که ضمن بر دوش داشتن وظیفه اطلاع رسانی رسمی، یکی از وظایف شان کسب اعتماد عمومی به نظام است، در رقابت با رسانه های بیگانه به خصوص رسانه های فارسی زبان کشورهایی که از لحاظ سیاسی، منافعی در تعارض با منافع ملی ما دارند، تلاش مضاعفی در کسب اعتماد مخاطبان ایرانی باید داشته باشد، اما این که میزان اعتماد مخاطبان به این رسانه‌های جریان اصلی بویژه رادیو و تلویزیون چقدر است؟ برون داد پژوهشی در دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران شرق، نمره قابل قبولی به آنها با تاکید روی صدا و سیما و مقایسه صورت گرفته با چند تلویزیون فارسی زبان خارجی، نمی دهد.
برای پرهیز از طولانی شدن نوشته که هدفش فقط جلب توجه همکاران رسانه ای به پاسداشت و حیاتی بودن اعتماد مخاطب در کار رسانه ای است، ضروری دیدم به موضوعی اشاره کنم که این سوژه را دستمایه یادداشتم قرار دادم.
روز یکشنبه ٢٢ خرداد در میان صدها خبری که در رسانه های سنتی و همان جریان اصلی و در کنار آن فضای مجازی انتشار یافت، دو موضوع خبری را پیگیری کردم. اول اعتراض سراسری بازنشستگان تحت پوشش سازمان تامین اجتماعی و دوم، اعتراض کسبه بازار امین حضور به افزایش قیمت دلار و رکود کار و کسب خود!
در تلويزيون خبری از اعتراض کسبه بازار امین حضور، تاکید می کنم در یکی دو بخش که دیدم، نبود.در مقابل یکی دو خبرگزاری جریان اصلی از جمله تسنيم، این اعتراض را یک اجتماع معمولی، خیلی آرام و چند دقیقه ای توصیف کرده بودند که در پایان آن معترضین با فرماندهان پلیس که همراه با ماموران شان در محل حضور داشتند، جلسه برگزار کرده و حرف زده اند و قبل از آن همه ی معترضان که یک اقلیت چند نفری! بوده اند، سرکار خود رفته اند!
خبر دوم که خودم از تلویزیون دیدم و شنیدم؛ جلسه ای در مجلس برای رسیدگی به اعتراضات بازنشستگان تامین اجتماعی بوده است که در آن فقط حرف هایی زده شده، و وعده هایی داده اند. طرفین چه گفتند و شنیدند و چه تصمیمی گرفته شد، یعنی عناصر اصلی خبر، هیچ!
حالا همین دو خبر را در فضای مجازی و مستند به فیلم های شهروند خبرنگاران پیگیری کنیم؛ اعتراض و تظاهرات بازنشسته ها در بسیاری شهرها و استان های کشور بوده است. در چند شهر از جمله در تهران و مقابل مجلس شورای اسلامی، پلیس به بازنشستگان اجازه اجتماع نداده، چند نفری دستگیر شده و البته زود آزاد شده اند،ولی در شهرهایی از جمله اصفهان علاوه بر بازداشت معترضان، درگیری نیز رخ داده است.
در اعتراض کسبه امین حضور، فیلم ها نشان از بسته شدن مغازه ها و شعار دادن کسبه در خیابان دارد. درگیری ای دیده نمی شود. فیلم ها سرانجام کار را هم نشان نمی دهد.
همه ی این دو، کاملا جنبه صنفی دارد و مطابق قانون اساسی یک حق شهروندی است. نشانی از سیاسی بودن و یا تهدید امنیتی در آن‌ها دیده نمی شود. پلیس هم حضور دارد و حافظ نظم و امنیت عمومی است.
با این وصف؛آیا اعتماد عمومی به رسانه های رسمی حفظ می شود، یا اینکه باید بپذیرند مرجعیت خبری همچنان در دست رسانه های بیگانه باشد.

رئوف پیشدار
استاد دانشگاه

586